W 2012 roku upłynie 7 lat od momentu podjęcia przez Centrum Bezpieczeństwa Technicznego prac nad implementacją normy SNEL (PN-EN 81-80:2005 Przepisy bezpieczeństwa dotyczące budowy i instalowania dźwigów – Dźwigi użytkowane - Część 80: Zasady poprawy bezpieczeństwa użytkowanych dźwigów osobowych i towarowych) do polskiego prawodawstwa i 4 lata jak przekazany został Ministerstwu Gospodarki projekt prawnego uregulowania obowiązku modernizacji dźwigów osobowych.
Przez blisko 4 lata Minister Gospodarki nie uznał za celowe nawet wprowadzić tej propozycji na listę prac legislacyjnych Ministerstwa.
W ciągu tych 4 lat nastąpiło pogorszenie się stanu technicznego eksploatowanych dźwigów osobowych nie tylko z powodu ich głębszego wyeksploatowania (problem dotyczy blisko 40.000 dźwigów zainstalowanych w latach 1970 – 1990) po kilkudziesięciu latach ciągłej pracy, ale również z powodu coraz większych trudności z zabezpieczeniem części zamiennych dla tych urządzeń. W tym czasie 11 krajów Unii Europejskiej z powodzeniem realizowało obowiązek modernizacji dźwigów, a niektóre z nich jak np. Hiszpania modernizację zakończyło.
W Polsce natomiast zaczęły występować niepokojące i tragiczne wydarzenia:
- Tragicznymi wydarzeniami w latach 2008 – 2010 były 4 wypadki śmiertelne konserwatorów oraz nieszczęśliwe wypadki z obrażeniami ciała jakim uległo 59 osób.
- Niepokojącym zjawiskiem jest spadająca rok po roku liczba modernizowanych dźwigów. Poniższe zestawienie pokazuje liczbę uzgodnień modernizacji dźwigów osobowych i osobowo – towarowych przeprowadzonych po 30.04.2004r (źródło UDT)
Liczba spadający modernizacji jest bezpośrednim rezultatem pewności właścicieli dźwigów, które w większości znajdują się w zasobach spółdzielni mieszkaniowych, iż nie nastąpi wprowadzenie obowiązku modernizacji dźwigów w Polsce i w związku z tym środki z funduszów remontowych można realokować na inne cele. Zapewne dopiero rosnąca liczba wypadków oraz pozwy odszkodowawcze poszkodowanych w wypadkach spowodują ponowne zajęcie się modernizacją dźwigów w szerszej skali.
Również niepokojące są dane dotyczące nowo instalowanych dźwigów osobowych. Poniższe zestawienie ukazuje, że po latach wzrostu instalowanych dźwigów w 2010r nastąpiło odwrócenie tej korzystnej tendencji, a nie znane są jeszcze dane za 2011r. i prognozy na 2012r.
Od 2008r następuje też spadek udziału dźwigów bez maszynowni w ogólnej liczbie instalowanych dźwigów osobowych. Z udziału 74% w 2008r do 70% w 2010r.
Natomiast dodatkowy niepokój zaczyna budzić sytuacja budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego i prognozy na 2012r. wskazujące na nadchodzący kolejny kryzys, który nie ułatwia działalności i tak będącego w słabej kondycji finansowej budownictwa. Również inwestorzy zagraniczni niechętnie wracają na polski rynek budowlany.
Deweloperzy po 10 miesiącach 2011 rozpoczęli już tylko o 0,7% mniej mieszkań niż rok temu, ale w porównaniu z 2008 r. o 13% mniej. Rośnie zadłużenie firm, powstają zatory płatnicze. Przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej zaciągają kredyty krótkoterminowe, które w okresie trzech kwartałów 2011r wzrosły ponad 60%. Udział firm budowlanych które wykazywały stratę w latach 2006 – 2008 był 11- 12%, w latach 2009 – 2010 od 15% do 19%, a w 2011 roku aż 36 - 44% badanych firm budowlanych wykazywało straty (źródło WSZiP).
Sytuacja w budownictwie mieszkaniowym będzie miała bezpośredni wpływ na kondycję branży dźwigowej.
Trudną sytuację branży dźwigowej pogłębiają również nowe regulacje techniczne i prawne takie jak wprowadzenie od 1 stycznia 2012r obowiązku stosowania dodatku A3 do norm PN EN 81.1 i PN EN 81.2 oraz szykowanej zmiany dyrektywy dźwigowej.
Chcemy wspólnie z Państwem przedyskutować zasygnalizowane powyżej problemy, a wydarzenia w branży dźwigowej jakie będą miały miejsce w Polsce w 2012 roku dają taką możliwość.
Wydarzenia to:
- Walne Zgromadzenie ELA (European Lift Association) i EEA (European Elevator Association) 28 - 30 marca 2012 r. w Warszawie w Hotelu Marriot.
- Targi EURO-LIFT 2012 24 – 26 października 2012 r. w Kielcach na Targach Kieleckich.
Udział w obu powyższych wydarzeniach potwierdziło wielu europejskich i poza europejskich ekspertów dźwigowych oraz menagerów firm dźwigowych. Korzystając z ich obecności w Polsce przygotowane zostały programy dwóch seminariów:
- 30 marca 2012, konferencja PSPD nt: Modernizacje dźwigów – regulacje prawne i realizacja
- EURO-LIFT 2012 dwudniowe seminarium nt: Bezpieczeństwo dźwigów w świetle nowych europejskich regulacji prawnych:
- 25.10.2012 – Konserwacja dźwigów – wyzwania i zagrożenia
- 26.10.2012 - Bezpieczeństwo dźwigów a nowe regulacje prawne (w zakresie implementacji dodatku A3 do norm PN-EN 81.1 i PN-EN 81.2 oraz prac nad nową dyrektywą dźwigową)
Serdecznie zapraszamy przedstawicieli firm dźwigowych, zarządców nieruchomości, zarządy spółdzielni mieszkaniowych i innych właścicieli dźwigów oraz architektów do czynnego udziału w ww. seminariach.
Mamy nadzieję, że szeroka debata na powyższe tematy z udziałem międzynarodowych i krajowych ekspertów dźwigowych przy współudziale mediów i przedstawicieli ministerstw, w gestii których leżą regulacje mające wpływ na poprawę bezpieczeństwa dźwigów osobowych, warunków pracy konserwatorów oraz finansowanie modernizacji dźwigów , zaowocuje pozytywnymi dla branży oraz właścicieli i użytkowników dźwigów efektami.
Tadeusz Popielas
Sekretarz Generalny
Polskie Stowarzyszenie Producentów Dźwigów